Ergonomik Risk Etmenleri
Ergonomik Risk Etmenleri
Ergo+ Nomi = Ergonomi İş + Yasa = İş Yasaları İş + Bilim = İş Bilimi İnsanı anatomik, antropometrik, fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik açıdan inceleyen, katlanabileceği sınırları tespit eden, sonuçta işin insana, insanın işe uyumunu araştıran, disiplinler arası bir bilim dalıdır.
Ergonominin sınıflandırılması 1-Fiziksel ergonomi 2-Organizasyonel ve yönetimsel ergonomi 3-Bilişsel ergonomi
İşin İnsana Uyumu
• Çalışma yerinin insana uyun olarak düzenlenmesi •Gerekli iş güvenliği önlemleri alınmış; makine koruyucuları, kişisel koruyucular, iş güvenliği levhaları •Psikolojik motive ediciler; müzik, renk ve bitkiler • Çalışma çevresinin insana uygun olarak düzenlenmesi • Çalışma zamanlarının düzenlenmesi
İnsanın İşe Uyumu
• Kişinin işin içeriğine bireysel yatkınlığı, özellikle yaşı, cinsiyeti ve bedensel yapısı dikkate alınarak yapılan personel planlaması ve işe yerleştirme •Eğitim, haftada minimum 1 saat eğitim •Motivasyon •Parasal özendiriciler •Yarı parasal özendiriciler •Terfi •Takdir
Bir işin ergonomik olmasının şartları
• Yapılabilirlik: Eğer bir iş insanın sağlığını tehdit edici unsurlar içermiyorsa, biyolojik dengesini bozmuyor ise bu iş yapılabilir bir iştir. (biyolojik yetenek sınırları içinde) • Katlanabilirlik: İş tekniğine ve organizasyona uygun sürekli performans sınırları içerisinde ise – Sürekli performans: Sağlıklı bir iş görene dinlenmek için ekstra bir süre vermeksizin gösterebileceği maksimum performansı karakterize eder. Bu da 8 saatlik bir çalışma süresinden oluşur. • Kabul edilebilirlik: Yapılan işin sosyal sınırlar içinde bulunmasıdır. • Hoşnutluk: Psikolojik bir sorundur. İşin psikolojik beklentilere uygun olmasıdır. • Kendini gerçekleştirebilirlik: Bireysel olarak tüm yeteneklerin tatmin edilmesi
Fizyolojik Açıdan Çalışma Yeri Düzenleme • İş fizyolojisi: İş ve çalışma çevresinin etkileri sonucunda insan üzerinde oluşan yüklenmeleri inceler. • Yüklenme: İş sisteminin insan üzerinde yarattığı etkiler bütünü. • Zorlanma: Çalışanların bireysel özellikleri ve kapasitelerine bağlı olarak yüklenmeye karşı gösterdikleri toplam tepkiler. Bu etkiler, bireylerin performans yeteneğine bağlı olduğundan aynı iş yüklenmesi altındaki iş zorlanması, insandan insana farklılıklar gösterir. 1. Fiziksel ve teknolojik sistemlerden oluşan yüklenmeler •Çevre etkileri ( gürültü, iklim, aydınlatma ve zararlı maddeler) •Statik ve tek yanlı kassal çalışma •Çalışma zamanlarının düzenlenmesi, vardiya ve gece çalışması •Kaza tehlikesi 2. Çalışanlardan kaynaklanan yüklenmeler •Görevden korkma •Başarısızlık •Aile içi çekişmeler •Özel endişeler 3. Sistemden kaynaklanan yüklenmeler •Bilgi eksikliği •İşletme iklimi •İşletme içi yapısal ve lokal değişiklikler 4. İş görevinden kaynaklanan yüklenmeler •Aşırı yüklenme (termin, performans) •Monoton •Beklenmeyen arızalar ve kesintiler •Azalan heyecan, dinlenme 5. Davranış sistemlerinden kaynaklanan yüklenmeler •Sosyal izalasyon •Sosyal yakınlık 6. Çalışma rolünün getirdiği yüklenmeler •Rekabet •Çekişme •Sorumluluk baskısı •Eksik iken kendini kabullendirme İşletmelerde Yüklenme Bileşenleri ve Zorlanma
Çalışma sırasında
insanda meydana
gelen değişiklikler: Solunum sisteminde;
O2
tüketimi 0,5 lit./dak - 5 lit./dak.ya kadar çıkabilir -O2 gereksinimi artar -Kalp atım hızı artar -Tansiyon yükselir -Dinlenme sırasında kanın
%15-20 si kaslara giderken -Çalışma sırasında %75-80 i
kaslara gider -Beyine giden kan azalır -Böbreklere giden kan azalır
