Cep Telefonu Kullanımı: Sürücü Dikkat Dağınıklığında Giderek Büyüyen Bir Sorun
Sürücü dikkat dağınıklığı, karayolu güvenliği açısından ciddi ve giderek büyüyen bir tehdittir. Cep telefonu kullanan insan sayısının giderek artmasıyla ve “araç-içi” iletişim sistemlerinin sürekli gelişerek yaygınlaşmasıyla birlikte, bu sorunun gelecek yıllarda küresel çapta tırmanışa geçmesi ve teknolojiler değiştikçe boyut değiştirmesi muhtemeldir. Farklı araştırmalardan elde edilen benzer kanıtlar, sürücü dikkat dağınıklığının karayolu güvenliği için önemli bir sorun olduğunu açıkça göstermektedir. Mevcut kanıtların nitelik ve nicelik açısından sürücü dikkat dağınıklığının ne kadar riskli olduğunu vurgulamaya yetmemesinin yanısıra, dikkat dağınıklığı türleri arasında hangi koşullar altında hangisinin en büyük riski taşıdığını kesin olarak belirtememesi de sorun teşkil etmektedir.
Sürücü dikkat dağınıklığı sorununun, araç içi ve dışı olmakla birlikte birçok nedeni olmasına karşın bu rehber, sürüş esnasında cep telefonu kullanmanın risklerine odaklanmıştır. Gerçekleştirilen teşebbüslerden elde edilen çıktıları özetlemiş ve hazırlık niteliğinde bazı tavsiyelerde bulunmaya çalışmıştır. Telefon kullanma talebi, güvenli araç kullanma talebi ile rekabet etmektedir. Kahve içmek veya sandviç yemek gibi gidişatını sürücünün “kendisinin” belirlediği diğer “geleneksel” dikkat dağınıklığı kaynaklarına kıyasla, cep telefonu kullanımı ve diğer araçiçi telematikler daha fazla etkileşim gerektirmektedir. Sürücüleri telefon kullanmaya teşvik eden unsur teknolojinin kendisidir – sürücüden, o an trafik veya sürüş koşullarına bakılmaksızın çalan telefonu cevaplaması beklenmektedir.
Sürüş esnasında cep telefonu kullanımının, sürüş davranışları üzerinde olumsuz etkilerinin olduğu ispatlanmıştır. Bunun nedeni sürücülerin, telefonu ve aracı aynı anda kullanarak sadece fiziksel dikkat dağınıklığı yaşamaları değil, aynı zamanda, dikkatlerini sohbet ve araç kullanma görevi arasında bölerek, bilişsel olarak dikkat dağınıklığı da yaşamalarıdır. Bu raporun yazılış sürecinde, her iki tip telefonda var olan bilişsel dikkat dağınıklığından ötürü, eller-serbest telefonların elde-tutulan telefonlara kıyasla daha güvenli olduğuna dair kesin bir kanıt bulunamamıştır.
Cep telefonu kullanmak, birçok sürüş görevinin yerine getirilmesini zorlaştırarak aşağıda belirtilen durumların meydana gelmesine sebep olur:
* sürüş ile ilgili beklenmedik durumları daha uzun sürede fark etme ve tepki verme;
* doğru şerit içerisinde kalmakta zorluk çekme;
* daha sert frenleme ile daha yavaş frenleme reaksiyonları ve daha kısa takip mesafeleri;
* uygun hızda seyir edememe (örneğin, sürüşün gereksiz yavaşlaması);
* trafik işaretlerine daha yavaş reaksiyon gösterme/işaretleri gözden kaçırma;
* görüş alanının daralması (bir başka deyişle, sürücüler genellikle ileri bakar, yanlara veya aynalara bakmaz);
* uygunsuz takip mesafesi;
* sürücünün emniyetli bir şekilde aracı trafiğin akışına sokması için yeterli zamanı tanımayan trafik akışındaki kabul boşlukları;
* daha yüksek stres ve gerilme seviyelerine sebep veren artan zihinsel çalışma yükü;
* etrafta neler olduğuna dair azalan sürücü-farkındalığı
